7 สัญญาณบ่งบอกว่าลูกพร้อม “ทานอาหารเสริมเด็ก-ทารก”

นอกจากอายุที่เป็นตัววัดว่าลูกควรเริ่มทาน อาหารเสริมเด็ก-ทารก แล้ว คุณพ่อคุณแม่ควรดูสัญญาณจากร่างกายของลูกด้วยว่าพร้อมสำหรับการทานอาหารเสริมแล้วหรือยัง?

อาหารเสริมเด็กทารก ควรเริ่มเมื่อไหร่?
เรารู้กันดีว่า “นมแม่” เป็นอาหารที่ดีสำหรับลูกน้อย เนื่องจากมีสารอาหารต่าง ๆ ที่มากมาย และมีปริมาณที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต อีกทั้งในน้ำนมแม่ยังมีภูมิต้านทานต่าง ๆ ที่ช่วยปกป้องลูกไม่ให้ลูกเจ็บป่วยง่าย ดังนั้นจึงควรเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ตั้งแต่แรกคลอด และสามารถให้นมแม่ได้จนลูกอายุหนึ่งขวบครึ่งถึงสองปี

แต่เมื่อลูกมีอายุมากขึ้น ความต้องการสารอาหารต่าง ๆ ก็จะเพิ่มขึ้นตามไปด้วย เช่น โปรตีน เหล็ก แคลเซียม สังกะสี ไอโอดีน วิตามินเอ เป็นต้น การได้รับนมแม่ (ซึ่งมีสารอาหารครบถ้วนอยู่แล้ว) อาจยังไม่เพียงพอต่อร่างกายของลูก ดังนั้นลูกจึงควรได้รับสารอาหารจากอาหารชนิดอื่น ๆ เพื่อช่วยให้ร่างกายและสมองของลูกมีพัฒนาการอย่างเต็มที่ ซึ่งโดยทั่วไป เด็กทารกควรได้รับอาหารเสริมเมื่ออายุ 6 เดือนขึ้นไป แต่หากพบว่า ในช่วง 4-6 เดือน ที่ลูกกินนมแม่อย่างเดียว แต่มีปัญหาน้ำหนักขึ้นน้อยลง และไม่ดีขึ้นแม้ว่าจะมีความช่วยเหลือด้านการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเต็มที่แล้ว แพทย์อาจจะพิจารณาให้กินอาหารตามวัย ก่อนอายุ 6 เดือน แต่ไม่ก่อน 4 เดือน โดยควบคู่กับการกินนมแม่

ทารกส่วนใหญ่จะมีความพร้อมทั้งด้านพัฒนาการและร่างกายในการกินอาหารเสริมที่อายุประมาณ 6-9 เดือน โดยคุณพ่อคุณแม่สามารถสังเกตได้ว่าร่างกายของลูกพร้อมกินอาหารเสริม โดยดูได้จากสัญญาณต่อไปนี้

1. ลูกคอแข็งแล้ว
เด็กที่จะสามารถกลืนอาหารที่มีเนื้อข้นกว่าน้ำนมแม่ได้ จะต้องสามารถควบคุมกล้ามเนื้อคอของตนเองได้เป็นอย่างดี โดยลูกจะต้องสามารถตั้งหัวได้ตรงไม่เอียงหรือส่ายไปมา หากลูกสามารถบังคับกล้ามเนื้อในส่วนนี้ได้ดี จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดการสำลักอาหารได้

2. นั่งเองได้
หากลูกสามารถนั่งได้เอง หรือนั่งโดยที่มีการประคองจากแม่ หรือนั่งในเก้าอี้ทานข้าวสำหรับเด็กได้ดี จะทำให้ลูกอยู่ในท่าที่พร้อมที่จะกลืนอาหารได้โดยไม่สำลักอาหาร

3. ลูกไม่เอาลิ้นดันอาหารออกมา
ตามธรรมชาติแล้ว ทารกจะเอาลิ้นดันหรือคายอาหารอื่น ๆ นอกเหนือจากนมแม่ออกมา เพราะเป็นปฏิกิริยาที่จะป้องกันไม่ให้ลูกน้อยสำลัก และยังเป็นสัญญาณว่าลูกยังไม่พร้อมสำหรับอาหารชนิดอื่น ๆ อีกด้วย แต่เมื่อปาก ลิ้น และ ระบบการย่อยอาหารของลูกพร้อมสำหรับ อาหารเสริมเด็ก แล้ว ลูกจะสามารถเคลื่อนอาหารเสริมเข้าไปที่ด้านหลังของปากและกลืนมันเข้าไปได้ แทนที่จะเอาลิ้นดันหรือคายอาหารออกมา

4. น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น
เมื่อร่างกายของลูกพร้อมสำหรับ อาหารเสริมเด็ก แล้ว ลูกควรจะมีน้ำหนักเป็น 2 เท่าของน้ำหนักแรกเกิด และ ควรมีน้ำหนักอย่างน้อย 5.89 กิโลกรัม และไม่ควรมีอายุน้อยกว่า 4-6 เดือน

5. สงสัยและแสดงความอยากกินอาหารชนิดอื่น ๆ
ในขณะที่คุณพ่อคุณแม่กำลังทานอาหารอยู่ ลูกจะเริ่มมองตามอาหาร เริ่มมองคุณพ่อคุณแม่เคี้ยวอาหาร พยายามใช้มือคว้าอาหารนั้น ๆ มาเข้าปาก และเมื่อเอาช้อนมาอยู่ใกล้ ๆ ปากลูกแล้ว ลูกก็จะเริ่มอ้าปากทาน

6. แสดงท่าทางการเคี้ยวอาหาร
การแสดงท่าทางการเคี้ยวอาหารของเด็กทารก เป็นอีก 1 สัญญาณว่าลูกจะไม่คายหรือเอาลิ้นดันอาหารออกมาแล้ว ลูกน้อยจึงส่งสัญญาณให้คุณพ่อคุณแม่รับรู้ว่า หนูพร้อมกินอาหารแล้วนะ!

7. รู้สึกหิวตลอดเวลา
แม้ว่าจะได้รับนมแม่หรือนมจากขวดอย่างเพียงพอแล้ว ลูกก็ยังร้องหิวตลอดเวลา นั่นแสดงว่านมอาจไม่เพียงพอสำหรับร่างกายของลูกในวัยนี้ ทั้งนี้ หากลูกมีน้ำหนักขึ้นตามเกณฑ์อยู่แล้ว หรือมากกว่าเกณฑ์ และอายุไม่เกิน 4 เดือน แต่ลูกยังร้องงอแงเพราะต้องการทานนม แสดงว่าลูกไม่ได้ร้องเพราะหิว แต่อาจเป็นเพราะสาเหตุอื่น ๆ เช่น ต้องการดูดนมแม่เพื่อความอุ่นใจ ฯลฯ

ข้อดีของการเริ่มอาหารเสริมหลังอายุ 6 เดือน

1. ช่วยลดอัตราการเจ็บป่วย เพราะได้รับภูมิต้านทานจากนมแม่เต็มที่
2. ไม่ทำให้ระบบทางเดินอาหารทำงานหนักเกินไป ถ้าเริ่มเร็วเกินไป อาจมีปัญหา ท้องอืด ท้องผูก น้ำย่อยโปรตีนยังพัฒนาไม่เต็มที่ ทำให้ย่อยโปรตีนได้ไม่เต็มที่ น้ำย่อยคาร์โบไฮเดรตยังไม่สมบูรณ์จนกว่าจะอายุ 6-7 เดือน น้ำย่อยไขมันยังไม่สมบูรณ์จนกว่าจะอายุ 6-9 เดือน
3. ลดความเสี่ยงในการเป็นโรคแพ้อาหาร งานวิจัยพบว่า ยิ่งให้นมแม่นาน ยิ่งลดความเสี่ยงของโรคแพ้อาหาร เพราะว่าก่อน 6 เดือน
4. ลดความเสี่ยงปัญหาขาดธาตุเหล็ก การให้อาหารอื่นก่อนอายุ 6 เดือน จะทำให้ลำไส้ดูดซึมธาตุเหล็กจากนมได้น้อยลง งานวิจัยพบว่า เด็กที่ได้รับอาหารเสริมก่อน 6 เดือน จะมีปัญหาซีดจากขาดธาตุเหล็กที่อายุ 1 ขวบมากกว่าเด็กที่เริ่มอาหารเสริมหลัง 6 เดือน
5. ลดความเสี่ยงในการเป็นโรคอ้วน เมื่อโตขึ้น
6. ลูกมีปัญหาการกินน้อยกว่ากลุ่มที่เริ่ม อาหารเสริมเด็ก ก่อน 6 เดือน เพราะลูกมีความพร้อมมากกว่า

การทานอาหารเสริมเมื่อลูกพร้อมทั้งทางร่างกายและพัฒนาการ จะช่วยให้คุณพ่อคุณแม่ป้อนอาหารเสริมได้ง่ายขึ้น อีกทั้งยังไม่ต้องมาเป็นกังวลว่าลูกจะย่อยอาหารชนิดนั้น ๆ ได้หรือไม่ ดังนั้น หากลูกอายุน้อยกว่า 6 เดือน และร่างกายยังไม่พร้อมจะทาน อาหารเสริมเด็ก เมื่อลูกร้องหิว ก็ควรให้ลูกทานนมเพื่อให้อิ่ม แทนการให้อาหารชนิดอื่น ๆ

ขอขอบคุณข้อมูลจาก amarinbabyandkids.com